ALLES OVER WITTE VLEKKEN EN DEPIGMENTATIE, TIJDELIJK OF PERMANENT
Witte vlekken kunnen permanent zijn zoals bij vitiligo, maar ook tijdelijk door zonneschade of de invloed van gisten op de huid in de zomer. Lees verder voor meer informatie.
Witte vlekken op de huid. Misschien heb je ze al je hele leven (erfelijk) of zijn ze ineens verschenen op je gezicht of op je lichaam. Door die witte vlekken is je huid niet zo egaal en gelijkmatig als je zou willen.
Vitiligo is een gekende aandoening waardoor de huid bleker uitslaat op bepaalde delen van het lichaam. De witte vlekken die door de aandoening veroorzaakt worden, zijn permanent. Witte vlekken door pityriasis alba (dat voornamelijk bij kinderen voorkomt) zijn daarentegen tijdelijk. In sommige gevallen kunnen ook volwassenen pityriasis alba krijgen. Ook ontstaan verkleuringen van de huid door zonneschade.
Dit weet je misschien nog niet: door overmatige blootstelling aan de zon verhoog je niet alleen de kans op donkere vlekken, maar ook op witte vlekken in het gezicht of op andere plaatsen, zoals op het decolleté, de handen of de scheenbenen. Kleine verkleuringen van de huid, gistvlekken, duiden op de aandoening pityriasis versicolor, die voornamelijk in de zomer voorkomt en wordt veroorzaakt door gisten. Gisten komen van nature voor op onze huid, maar onder invloed van warmte en vochtigheid kunnen die gisten overgroeien en op die manier de bovenste huidlaag aantasten. Er komt een bepaalde stof vrij die een impact heeft op pigmentcellen, waardoor er witte vlekken ontstaan.
We kunnen een onderscheid maken tussen hypopigmentatie (verminderde pigmentatie, zoals wanneer je last hebt van eczeem) of depigmentatie (wanneer het pigment volledig verdwenen is). Bij vitiligo zijn bepaalde zones van de huid volledig gedepigmenteerd.
We gaan hieronder in op alle oorzaken en behandelingen voor witte vlekken, mild of ernstig.
WAT ZIJN DIE WITTE VLEKKEN?
Wanneer bepaalde huidcellen, melanocyten, stoppen met het aanmaken van melanine uit zich dat in witte vlekken. Melanine is het pigment dat onze huid, haar en ogen kleur geeft. Zonder dat pigment worden er kleurloze vlekken gevormd. Deze vlekken kunnen overal op het lichaam voorkomen, afhankelijk van de oorzaak.
WAARDOOR WORDEN WITTE VLEKKEN OP DE HUID VEROORZAAKT?
Dat hangt af van welk soort vlekken je op je huid hebt. Van vitiligo tot witte vlekken door zonneschade.
Bij vitiligo is de oorzaak onbekend, hoewel experts vermoeden dat er sprake is van een auto-immuunziekte waarbij het lichaam willekeurig bepaalde cellen in het lichaam aanvalt en vernietigt. Vitiligo kan genetisch bepaald zijn. Soms wordt het geassocieerd met een medische aandoening, zoals schildklierproblemen.
De oorzaak van pityriasis alba, waardoor je ook witte vlekken kunt krijgen, is ook niet gekend. Het gaat vaak gepaard met een droge huid en atopische dermatitis. Vaak komt pityriasis alba voor na blootstelling aan de zon, misschien omdat de verkleuring van de omliggende huid de getroffen zones beter zichtbaar maakt.
Witte gistvlekken worden zoals de naam suggereert, veroorzaakt door een soort gist, Malassezia. Bij meer dan 90% van de volwassenen is dit gist aanwezig op de huid. Meestal levert dit geen huidproblemen op.
Bij pityriasis versicolor (gistvlekken) vermenigvuldigt het gist zich meer dan normaal. De witte vlekken ontstaan door blootstelling aan de zon, maar het is niet helemaal geweten wat het veroorzaakt. Hoewel dermatologen er van uitgaan dat blootstelling aan de zon, UV-stralen en ouderdom onderliggende oorzaken zijn. Dit wordt ook wel idiopathische gutatta hypomelanose (afkorting IGH) genoemd.
IGH kan een onvermijdelijk onderdeel zijn van het natuurlijke verouderingsproces, aangezien de huid over de jaren pigment verliest door een geleidelijke vermindering van melanocyten. Je kunt het vergelijken met haarverlies en grijs of wit haar naarmate je ouder wordt. Witte ouderdomsvlekken komen het vaakst voor bij vrouwen van veertig en ouder, maar zowel mannen als vrouwen kunnen IGH met witte vlekken eerder in hun leven ontwikkelen.
WITTE VLEKKEN DOOR PITYRIASIS ALBA
Pityriasis alba is een soort eczeem ofwel dermatitis dat vooral kinderen treft. De naam verwijst naar de uiterlijke verschijning van deze aandoening: pityriasis verwijst naar de karakteristieke, fijne schilfers en alba naar de bleke kleur (hypopigmentatie). Je merkt hierbij schilferige plekken met een lichtroze of rode huid op.
WITTE VLEKKEN DOOR PITYRIASIS VERSICOLOR
Het is een volstrekt onschuldige schimmelinfectie die weliswaar lichtere of donkere plekken veroorzaakt. Pityriasis verticolor, ook wel tinea versicolor, is een veel voorkomende schimmelinfectie die ervoor zorgt dat kleine stukjes huid afschilferen en verkleuren. Huidvlekken kunnen donkerder of lichter zijn dan je normale huidskleur, maar ook rood, bruin of roze. De vlekken ontwikkelen zich meestal geleidelijk aan en kunnen zich na verloop van tijd samenvoegen tot grotere plekken. Die worden trouwens ook wel gistvlekken genoemd. Het duurt even voor ze uit zichzelf verdwijnen, ongeveer een half jaar. Helaas kunnen ze wel terugkomen, als de malassezia wordt getriggerd.
DEPIGMENTATIE DOOR VITILIGO
Bij vitiligo zien we volledig en blijvend verlies van kleur op delen van de huid. Vaak verschijnt het eerst op de handen, het gezicht en delen rondom lichaamsopeningen en de genitaliën. Andere symptomen:
- Vroegtijdig grijs of wit worden van het hoofdhaar, de wimpers, de wenkbrauwen of de baard.
- Het optreden van depigmentatie in de weefsels in de binnenkant van de mond en neus (slijmvliezen)
WITTE VLEKKEN DOOR IGH
In het geval van idiopathische guttata hypomelanose verschijnen er kleine, witte vlekken die lijken op confetti of witte sproeten. Het is een minder bekend feit dat zonneschade niet alleen bruine, maar ook witte vlekken veroorzaakt. Het is het equivalent van 'grijs haar', maar dan op de huid.
Idiopatische guttata hypomelanose (IGH) is helemaal onschuldig, maar kan ontsierend ogen. Het wordt gekarakteriseerd door platte, witte vlekken op de armen en de benen die rond of ovaal van vorm zijn. Het wordt veroorzaakt door plaatselijk pigmentverlies op de huid.
HOE VOORKOM JE WITTE VLEKKEN?
Wie zijn hele leven al een zonaanbidder is, heeft een grotere kans op IGH op latere leeftijd dan wie uit de zon blijft en/of ijverig smeert met zonnebrandcrème. Let altijd op voor onverklaarbare witte vlekken die opeens op de huid verschijnen en laat die altijd controleren door de dermatoloog. Als het IGH is, raadt men aan om zich goed te beschermen tegen de zon. Pityriasis alba verschijnt dus ook sneller na blootstelling aan de zon. Vitiligo kan niet voorkomen worden. Bij pityriasis alba, controleer je best of je geen gerelateerde huidproblemen hebt, namelijk eczeem of dermatitis.
HOE BEHANDEL JE WITTE VLEKKEN?
Bij vitiligo hangt de behandeling af van hoe hevig de aandoening is. Je dokter kan topische crèmes, lichttherapie of orale medicatie aanbevelen om de huidskleur te helpen herstellen en de verspreiding van witte vlekken te stoppen. Huidtransplantatie is een ingrijpende, maar potentieel zeer effectieve manier om kleine stukjes witte huid te verwijderen.
Wees in ieder geval voorzichtig met huis-tuin-en-keukenmiddeltjes (zoals het aanbrengen van gember of citroensap op de witte vlekken). Raadpleeg eerst je arts om te bepalen met welk type witte vlekken je te maken hebt. Ga altijd naar een betrouwbare expert. Pityriasis alba hoeft niet behandeld te worden; de plekken verdwijnen meestal uit zichzelf. Wanneer tinea versicolor vastgesteld is, kan het niet meer genezen worden. Het gist malassezia maakt deel uit van het ecosysteem op je huid en de plekken kunnen terugkeren, maar er zijn manieren om de symptomen te beheersen. Vraag het aan je dermatoloog.
PRODUCTEN DIE HELPEN TEGEN WITTE VLEKKEN
Topische retinoïden kunnen effectief zijn in het thuis behandelen (of voorkomen) van witte vlekken. We hebben het dan niet over vitiligo, maar over witte vlekken die ontstaan door zonneschade en/of veroudering.
Retinol stimuleert de celvernieuwing en helpt de buitenste huidlagen te verwijderen, zodat er een nieuwe huidlaag verschijnt zonder pigmentatieproblemen. Bijkomend voordeel: het is ook effectief tegen zichtbare tekenen van huidveroudering, zoals lijntjes. Probeer bijvoorbeeld eens SkinCeuticals’ Retinol 0.3 crème.
Als er plots gistvlekken verschijnen tijdens de zomermaanden: wist je dat gisten van een vette huid houden en daar dus beter gedijen? Je zou die gistvlekken dus onder controle kunnen houden door voor cosmetische producten te kiezen die de talgproductie beperken. Denk bijvoorbeeld aan een bestanddeel zoals Niacinamide (vitamine B3). Tip: SkinCeuticals’ Metacell Renewal B3.
Tot slot staat het natuurlijk buiten kijf dat bij elk soort pigmentatieprobleem zonnebrandcrème essentieel is. Gebruik zonnebrandcrème met een breedspectrum (liefst SPF50) en beschermende kledij om witte vlekjes te voorkomen.